مغز متفكر جهان شيعه

در كتاب «مغز متفكر جهان شيعه» كه در عجائب و غرائب از علوم حضرت امام جعفر صادق عليه السلام بيست و پنج تن از أعلام كنگره از مركز مطالعات اسلامى استراسبورگ گرد آورده‏اند، مترجم محترم آن در صدر كتاب چنين آورده است: چرا مذهب شيعه را جعفرى مى‏خوانند؟ آنگاه در تفصيل آن گفته است: من مردى هستم مسلمان داراى مذهب اثنى عشرى ولى تا امروز نمى‏دانستم چرا مذهب شيعه را به اسم مذهب جعفرى خوانده‏اند. راجع به جعفر صادق امام ششم مذهب خود اطلاعى جز اين نداشتم كه او پسر امام محمد باقر عليه السلام است و پدر امام موسى كاظم عليه السلام. از تاريخ زندگى او به كلّى بى اطّلاع بودم و حدّاكثر مى‏دانستم در كجا متولّد شد و در كجا زندگى را بدرود گفت. اما نمى‏دانستم: در دوره حيات چه گفت و چه كرد؟ و به طريق اولى نمى‏دانستم: چرا مذهب شيعه را به اسم جعفرى مى‏خوانند؟ مگر امام اول ما، حضرت على بن أبى طالب عليه السلام نيست؟ و چرا مذهب ما را مذهب علوى نخوانده‏اند و مذهب جعفرى ناميده اند؟ وقتى كتاب «امام حسين و ايران» را در مجلّه خواندنيها مى‏نوشتم و در قبال عظمت و خلوص فداكارى حسين بن على عليه السلام سر تعظيم فرود مى‏آوردم از خود مى‏پرسيدم: آيا شايسته نبود به پاس فداكارى حسين بن على عليه السلام مذهب شيعه به اسم مذهب حسينى خوانده شود؟ تا اينكه رساله‏اى از انتشارات مركز مطالعات اسلامى در استراسبورگ به دستم رسيد كه راجع به امام جعفر صادق عليه السلام امام ششم ما بود، و بعد از خواندن آن رساله بر من معلوم شد: چرا بين أئمّه دوازده گانه ما حضرت امام جعفر صادق عليه السلام آن قدر برجسته شد كه نام او را روى مذهب شيعه نهادند و آن مذهب را جعفرى خواندند. ممكن است كه خواننده محترم به من بگويد كه نشناختن امام جعفر صادق از طرف تو، ناشى از قصور و كاهلى خودت مى‏باشد و اگر تو كتاب «بحار» تأليف مجلسى و كتاب «وفيات الاعيان» تأليف ابن خلّكان و كتاب «وافى» تأليف ملا محسن فيض و كتاب «كافى» تأليف كلينى و يا كتاب «ناسخ التواريخ» تأليف لسان الملك سپهر را مى‏خواندى امام ششم شيعيان را به خوبى مى‏شناختى! در جواب عرض مى‏كنم كه من بعضى از كتب را كه راجع به امام جعفر صادق نوشته شده خوانده‏ام و ديدم در اكثر آنها از اعجاز و مناقب امام ششم، صفحات زياد وجود دارد ولى ننوشته‏اند: چرا مذهب شيعه به اسم مذهب جعفرى خوانده مى‏شود؟ ليكن رساله‏اى كه مركز مطالعات استراسبورگ منتشر كرده اين موضوع را براى من روشن و ديدگان نابيناى مرا بينا نمود و به همين جهت در صدد برآمدم آنچه را كه در همين رساله نوشته شده بسط بدهم و به قدر توانائى خود امام ششم را بر مبناى تاريخ به نسل جوان ايران بشناسانم. چون از علماى مذهبى گذشته تصوّر نمى‏كنم كسى از افراد عادى بداند كه امام جعفر صادق عليه السلام چگونه مذهب شيعه را از نابودى نجات داد، و به طور حتم اگر او نبود امروز مذهب شيعه يا لا أقلّ شيعه دوازده امامى و هفت امامى وجود نمى‏داشت. و حقّ شناسى نسبت به آن مرد بزرگ و دانشمند هم اقتضا دارد كه او را به كسانى كه وى را از نظر تاريخى و علمى و ايدئولوژى نمى‏شناسند بشناسانيم. اين بود گفتار مترجم محترم در عنوان كتاب وليكن وجه تسميه‏اى كه ما به لطف خداوندى و تأييد ايزدى در اينجا راجع به مذهب جعفرى ذكر نموده‏ايم بسى عالى‏تر و گرانسنگ‏تر از وجه تسميه‏اى است كه ايشان ذكر نموده‏اند. ما در اين كتاب مبيَّن ساختيم كه: حضرت امام جعفر صادق عليه السلام با عقل متين و تقواى رصين و دور انديشى كامل دست از خلافت ظاهريّه برداشت و مدت سى سال با دربدرى و خون جگرى، روح نبوّت و اساس ولايت و اصل حقيقت را كه از ميان برداشته شده بود، در تشيّع كه روح نبوّت و اساس قرآن است تركيز داد. او با مكتب خود، روح رسول الله را جان تازه بخشيد، او با دروس و تعليمات خود مبارزات مولاى متّقيان را حيات داد. او با دأب و دَيْدن خود قطرات خون اجدادش و جدّش سيّد الشّهداء را طراوت بخشيد. بدين جهت است كه نام تمام مذهب شيعيان من البدو الى الختم جعفرى نهاده شده است. فتأمّل و افهم يرشدك الله إلى صراطه و منهاجه. ما از كتاب «مغز متفكّر» تقدير مى‏كنيم و از زحمات مترجم گرامى كه از روى علاقه بدان دست زده‏اند بى نهايت سپاسگزاريم. و به خلاف بعضى كه در مقام تنقيد برآمده‏اند اين كتاب را مفيد و لازم مى‏دانيم غاية الامر توقّع ما از يك مجمعى كه متشكّل از دانشمندان مسيحى مذهب است بيشتر از اين نبايد بوده باشد. مرحبا به آنان كه تا اين مقدار فضائل و مناقب امام ما را اقرار و اعتراف نموده‏اند. حالا اگر علم لَدُنِّى او را منكر شده‏اند فالجرم عليهم لا علينا. ما تمام اين علوم را لَدُنّى و ناشى از اطّلاع بر معدن حكمت و اسرار الهيّه مى‏شناسيم.